Dzień dobry! Witam Cię na lekcji biologii. Tematem naszych dzisiejszych zajęć jest: Komórki nerwowe i nerwy. Zapraszam do zapoznania z poniższymi materiałami!
Podstawowymi jednostkami strukturalnymi i funkcjonalnymi układu nerwowego są komórki nerwowe – neurony. Drzewiasty kształt neuronów to wyraz ich przystosowania do odbierania i przekazywania informacji. Od ciała komórki nerwowej odchodzą w wielu kierunkach liczne, cienkie wypustki, tzw. dendryty. Są one krótkie i mocno rozgałęzione, przewodzą informacje w kierunku ciała komórki. Stanowią ok. 80% całkowitej masy neuronu. Pojedyncza długa (u człowieka mierząca nawet do 100 cm) wypustka nerwowa to akson odpowiedzialny za przekazywanie informacji od ciała komórki nerwowej do innego neuronu lub narządu wykonawczego. Nazywany jest też neurytem lub włóknem nerwowym.
Rycina nr 1. Neuron
Rycina nr 2. Budowa neuronu
Zobacz, filmik przedstawiający neuron i jego budowę!
Film nr 1. Neuron i jego budowa
Błona komórkowa neuronu posiada zdolność przewodzenia informacji w postaci impulsów elektrycznych (nerwowych). Impulsy dostarczane są przez dendryty do błony okrywającej ciało komórki nerwowej, a stąd biegną wzdłuż błony komórkowej aksonu do innych neuronów, mięśni, gruczołów. Wypustki neuronów nie stykają się bezpośrednio ze sobą. Dzieli je bardzo wąska szczelina, tzw. szczelina synaptyczna, przez którą przekazywane są impulsy z aksonu jednej komórki do dendrytu drugiej (lub z aksonu do np. komórki mięśniowej lub gruczołu). Połączenie aksonu komórki przekazującej impuls z błoną komórki innego neuronu przyjmującego impuls lub innej komórki przyjmującej impuls, nosi nazwę synapsy.
W przestrzeni synaptycznej informacja jest przenoszona za pośrednictwem substancji chemicznych zwanych mediatorami lub neuroprzekaźnikami. Wydziela je kolbowato rozszerzone zakończenie aksonu, a w błonie sąsiadujących z nim dendrytów znajdują się receptory, które pasują przestrzennie do neuroprzekaźników. Gdy impuls elektryczny dotrze do kolbkowatego zakończenia aksonu, do wnętrza szczeliny synaptycznej wydzielane są mediatory. Łączą się one z receptorami obecnymi w błonie komórki przyjmującej, co powoduje powstanie w niej impulsu elektrycznego przemieszczającego się dalej w kierunku jej aksonu.
Rycina nr 3. Synapsa
Niektóre leki i trucizny mogą zakłócać przekazywanie synaptyczne przez:
- naśladowanie neuroprzekaźnika (np. nikotyna);
- zatrzymanie zbyt dużej ilości neuroprzekaźnika (np. kokaina);
- ograniczenie wydzielania neuroprzekaźnika (np. alkohol);
- blokowanie receptorów.
ZADANIE dla Ciebie!
Narysuj w zeszycie pojedynczy neuron i podpisz jego poszczególne części
Pozdrawiam Cię serdecznie, Agnieszka Kowalczyk 🙂
Comments are closed