Temat: Rozbieżności między mową a pismem.
Witaj!
Przeczytaj głośno dialog. Powiedz, co jest źródłem nieporozumienia.
- Widziałeś nowy odcinek? Zaczyna się od tego,że nad miastem unosi się gigantyczny smog.
- Smok? To trochę przesadzili… To miał być serial o ekologii!
W języku polskim wymowa wielu wyrazów różni się od ich pisowni. Jednym z powodów takiej sytuacji są upodobnienia fonetyczne między spółgłoskami. Najczęściej wyróżnia się upodobnienia fonetyczne pod względem dźwięczności spowodowane sąsiedztwem głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych.
• W zależności od tego, w jakim kierunku wyrazu następuje upodobnienie, wyróżniamy:
• upodobnienie wsteczne – odbywa się wstecz – spółgłoska druga w kolejności wpływa na
spółgłoskę poprzedzającą i zmienia ją pod względem dźwięczności,
Przykłady:
zabawka [z-a-b-a-f-k-a] – ubezdźwięcznienie
liczba [l-i-dż-b-a] – udźwięcznienie
Ćwiczenia:
1.Przepisz do zeszytu podane wyrazy, dzieląc je na głoski. W których z tych słów doszło do udźwięcznienia, a w których – do ubezdźwięcznienia? W każdym z wyrazów zaznacz strzałką kierunek upodobnienia.
Przykład: złotówka – z-ł-o-t-ó-f-k-a – upodobnienie wsteczne, ubezdźwięcznienie w pod wpływem bezdźwięcznego k
książka, także, przelicznik, rozpiska, wstążka, ławka
2. Przeczytaj tekst i opisz występujące w nim upodobnienia.
Lot balonem był nagrodą za pierwsze miejsce w konkursie. Janek wsiadł do kosza i balon uniósł się
w górę. Widok był przepiękny. Nad czaszą słońce i obłoki, pod koszem krzewy różane i staw parkowy,
a także pływające po powierzchni kaczki. To była niepowtarzalna przygoda!
3. Wypowiedz głośno słowa: wóz, kurz, lud, chodź, obraz. Wyjaśnij, jaka nastąpiła w tych słowach zmiana między wymową a pisownią.
Opracowanie: Marzena Marcjasz
Comments are closed