Temat: Czy można uczesać myśli?
Witaj!
Właściwie Stanisław Jerzy de Tusch-Letz, pseudonim literacki Stach – polski poeta, satyryk, aforysta, tłumacz literatury niemieckiej. Urodził się 6 marca 1909 roku we Lwowie. Ukończył studia prawnicze na tamtejszym uniwersytecie. W 1950 r. wyemigrował na dwa lata do Izraela. Opublikował kilkanaście zbiorów wierszy, fraszek i aforyzmów, m.in. Myśli nieuczesane (1957) i Myśli nieuczesane nowe (1964). Jego aforyzmy są dowcipnymi komentarzami do różnych postaw i zachowań człowieka lub do ważnych zjawisk społecznych. Zmarł 7 maja 1966 roku w Warszawie.
Aforyzm to zwięzłe, błyskotliwe sformułowanie zawierające prawdę życiową, moralną lub filozoficzną. Opiera się zwykle na zestawieniu dwóch elementów o przeciwstawnych znaczeniach albo zaskakującym twierdzeniu, które jest sprzeczne z powszechnie przyjętym mniemaniem.
Ironia to zamierzona sprzeczność między dosłownym a właściwym znaczeniem wypowiedzi. Zabieg ten podważa sens znaczenia dosłownego i podkreśla dystans nadawcy wobec treści komunikatu, np. gdy deszczowy i ponury dzień komentujemy z cierpkim uśmiechem stwierdzeniem „Piękną pogodę mamy dzisiaj”
• Paweł Jasienica, Mody i teorie nawet się zmieniają, ale głód prawdy trwa.
• Stanisław Jerzy Lec, Na żadnym zegarze nie znajdziesz wskazówek do życia.
• Daniel Passent, Żadna praca nie hańbi – każda męczy.
• Jerzy Waldorff, Źle się tańczy, gdy solista śpiewa.
[Źródło: Współczesna aforystyka polska, red. Joachim Glensk, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1986.]
Stanisław Jerzy Lec: „Myśli nieuczesane” (wybór) – każda linijka zawiera osobny wniosek.
- Czasem trzeba zamilknąć, żeby zostać wysłuchanym.
- Popełnił zbrodnię: Zabił człowieka! W sobie.
- Ludzie, zauważyłem, lubią takie myśli, które nie zmuszają do myślenia.
- Do głębokiej myśli trzeba się wspiąć.
- Kiedy człowiek pokona przestrzeń międzyludzką?
- Żeby być sobą, trzeba być kimś.
- Sumienie miał czyste. Nieużywane.
Interpretacja:
„Czasem trzeba zamilknąć, żeby zostać wysłuchanym.”
Zabawa słowem polega na wykorzystaniu opozycji słów zamilknąć i wysłuchać. Wysłuchać można osoby, która mówi; jednak jeśli ktoś mówi nieustannie, nie daje innym szansy na prawdziwe wysłuchanie, skazuje ich bowiem na potok słów. Dopiero gdy taka osoba zamilknie, inni mogą się zainteresować tym, co ma do powiedzenia.
Po przeczytaniu:
1. . Który z zamieszczonych aforyzmów przypomina pochwałę, ale nią nie jest? W jaki sposób autor aforyzmu osiągnął taki efekt?
2. Zinterpretuj tytuł zbioru aforyzmów Leca. ( napisz 1-2 zdania )
3. Którymi z podanych aforyzmów można by skomentować postawę i charakter Ebenezera Scrooge’a – bohatera Opowieści wigilijnej Charlesa Dickensa? Uzasadnij swój wybór.
Opracowanie: Marzena Marcjasz
Comments are closed