Temat: Rozbieżności między mową a pismem.
Witaj!
Przypomnij sobie poznane rodzaje upodobnień:
– udźwięcznienie i ubezdźwięcznienie; w zależności od kierunku występowania;
– wsteczne i postępowe, w zależności od miejsca: wewnątrzwyrazowe i międzywyrazowe;
Określ upodobnienia w zapisanych wyrazach:
• lot balonem – udźwięcznienie międzywyrazowe ………….
• pierwsze – ubezdźwięcznienie wewnątrzwyrazowe ………..
• w konkursie – ubezdźwięcznienie ………………….. wsteczne
• Janek wsiadł – ………… międzywyrazowe wsteczne
• widok był – udźwięcznienie …………… wsteczne
• przepiękny – ……………………… wewnątrzwyrazowe postępowe
• nad czaszą – ubezdźwięcznienie międzywyrazowe ……………….
• pod koszem – ……………. międzywyrazowe wsteczne
• krzewy – …………………. wewnątrzwyrazowe postępowe
• staw parkowy – ubezdźwięcznienie ………… postępowe
• także – ……………………wewnątrzwyrazowe wsteczne
• powierzchni – ……………………. wewnątrzwyrazowe wsteczne
• niepowtarzalna – ubezdźwięcznienie…………………… wsteczne
• przygoda – ubezdźwięcznienie wewnątrzwyrazowe ……………….
Spółgłoski dźwięczne b, d, dz, dź, g, w, z, ź, ż (rz) występujące na końcu wyrazu tracą dźwięczność.
Przykłady: lew [l-e-f], chleb [h-l-e-p]
4. Przepisz do zeszytu wyróżnione wyrazy, uzupełniając je brakującymi literami. Na końcu których z tych słów dochodzi do rozbieżności między mową a pismem?
Dania główne:
Gula… po meksykańsku
Keba.. turecki
Pieró.. tradycyjny rosyjski
Sufle.. na słodko
Na końcu wyrazów kebab oraz pieróg dochodzi do ubezdźwięcznienia ……….. ze względu na stojący blisko kolejny wyraz rozpoczynający się spółgłoską …………….
Podczas wymawiania wyrazów, w których występuje obok siebie kilka spółgłosek, może dojść doopuszczenia jednej z nich. Zjawisko to nazywamy uproszczeniem grupy spółgłoskowej. Takie uproszczenie występuje przede wszystkim w języku mniej starannym, potocznym.
Przykład:
| wymowa staranna | wymowa z uproszczeniem grupy spółgłoskowej | |
| pierwszy | pi-e-r-f-sz-y | pi-e-r-sz-y (zanik głoski f) |
| jabłko | j-a-b-ł-k-o | j-a-p-k-o (zanik głoski ł) |
Przepisz do zeszytu nazwy przedstawionych osób, wstawiając w miejsce znaków ? brakujące
grupy spółgłoskowe. Następnie odczytaj zapisane wyrazy na dwa sposoby: a) starannie b) z uproszczeniem zbitek spółgłoskowych.
Które głoski zostały przez Ciebie opuszczone w mniej starannej wymowie?
Zdania do uzupełnienia:
– Wczoraj dostałem kieszonkowe, mama dała mi (50 – zapisz słownie)……………….. złotych.
– (Warszawa – utwórz przymiotnik od tego słowa) …………………… dworzec jest odnowiony i dobrze się prezentuje.
– Brałem udział w zawodach i byłem (1 – liczebnik porządkowy)……………….. na mecie.
– Chciałem kupić nową grę, ale to już przesada! Ona kosztuje (600 – zapisz słownie) ……………. złotych!
– (Kraków – utwórz przymiotnik od tego słowa) …………………. smok/smog (podkreśl właściwe słowo) to atrakcja dla turystów.
Opracowanie: Marzena Marcjasz
Comments are closed