Temat: Przedrostki i przyrostki o kłopotliwej pisowni
Witaj!
Na rozgrzewkę
Zapisz w zeszycie jak najwięcej czasowników pochodnych od słowa pisać. Podkreśl w nich przedrostki i wyjaśnij, jak wpłynęły one na znaczenie czasowników.
• Wiele czasowników powstało przez dodanie do innego czasownika odpowiedniego przedrostka. Do najpopularniejszych przedrostków czasownikowych należą: do-, na-, nad-, ob-, o-, od-, po-, pod-, prze-, przy-, roz-, u-, w-, wy-, z-, za-.
Przykłady:
dorobić, narobić, nadrobić, obrobić, odrobić, porobić, podrobić, przerobić, rozrobić, urobić, wrobić, wyrobić, zrobić, zarobić
• Przedrostek z- przed niektórymi tematami słowotwórczymi przyjmuje postać s- lub ś-.
Piszemy
z-: s-: ś-:
• gdy słychać z (przed głoskami dźwięcznymi),
Przykłady:
zignorować, zbić
• przed literą h,
Przykład:
zheblować
• przed s, si, sz.
Przykłady:
zsypać, zsiadać, zszargać
• gdy słychać s (przed spółgłoskami bezdźwięcznymi
– innymi niż s, si, sz),
Przykłady:
spłynąć, skaleczyć
• przed dwuznakiem ch.
Przykład:
schładzać
• gdy słychać ś (przed ci).
Przykład:
ściszyć
• Zgodnie z wymową zapisujemy także przedrostek wz- (wez-, ws-, wes-).
Przykłady:
wzruszyć, wezbrać – z przed literami oznaczającymi głoski dźwięczne
wspominać, wesprzeć – s przed literami oznaczającymi głoski bezdźwięczne
• Przedrostki bez-, nad-, ob-, od-, pod-, przed-, roz-, w- zapisujemy zawsze tak samo – nawet jeśli ostatnia litera jest w nich wymawiana bezdźwięcznie.
Przykłady:
odkurzać (nie: otkurzać), wkładać (nie: fkładać)
- Do podanych czasowników dopisz odpowiedni przedrostek -z, -s, -ś.
3. Każde z podanych objaśnień zastąp jednym wyrazem rozpoczynającym się przedrostkiem z- lub s-.
Wyrazy przepisz do zeszytu.
– «opisać charakterystyczne cechy kogoś lub czegoś»
– «okryć hańbą, postępując w sposób niegodny»
– «ustalić hierarchię rzeczy, zjawisk, wartości itp.»
– «stworzyć film na podstawie utworu literackiego»
Opracowała: Marzena Marcjasz
Comments are closed